Cultura contra todo pronóstico

Estamos máis que afeitos a velo, non é nada novo. Cando un país sofre unha crise como a  que está vivindo o noso nos últimos anos, atopámonos con que un dos sectores que máis afectados se ven polos recortes e certas actitudes hostís é o do mundo da cultura.

      Se nos fixamos na historia de España e Galicia, vemos que sempre tivemos un país atrasado. Estilos, correntes, ideas e pensamentos que xurdían e se expandían por Europa, tardaban décadas en chegar ao noso país. Aínda que tamén cabe destacar o feito de que este foi un país historicamente inestable no político, no económico e no social, polo que o florecemento da cultura non semellaría moi viable.

      De tódolos xeitos, dende o final do franquismo, e pasada a transición, asistimos a un “rexurdimento” da cultura. Constrúense museos, bibliotecas, auditorios e teatros para cubrir as necesidades de formacións musicais, arquitectos, artistas, e sobre todo, un público cun apetito cultural en aumento. Pero tamén houbo excesos (unha minoría). Por poñer un exemplo que ilustre esta burbulla, abondará con mencionar a Cidade da Cultura, no Gaiás, para darnos conta de cantos cartos se chegaron a tirar absurdamente por actitudes megalómanas dos nosos dirixentes políticos.

      Esquecendo os excesos, podemos observar que, grazas a este florecemento cultural no país, outros ámbitos, sobre todo relacionados coa educación, foron brotando paralelamente. Se non fose pola aparición das escolas de arte, os conservatorios e escolas de música, os grupos de teatro e demais, seguramente non veriamos tantos artistas de aquí expoñendo no estranxeiro, tocando nas mellores orquestras do mundo ou facendo un traballo importantísimo: difundir a cultura no país.

      Vendo que a sociedade, aínda que non suficientemente, amosa un crecente interese pola cultura e a súa industria, que pasa cos políticos?

Con ver a hemeroteca e ver frases ditas por ministros, e con repasar as medidas que levan a cabo no eido cultural, vemos que existe na nosa clase dirixente unha especie de rexeitamento da cultura. Como podemos considerar amantes da cultura e xente preocupada pola mesma a persoas que a relegan a un mero entretemento, que a critican sen ter unha opinión formada (coma Montoro co cine español), que din que temos demasiadas orquestras, e que suben o IVE cultural ata o 21%?

      Froito disto atopámonos cun sector profundamente danado. Un sector que aporta aproximadamente o 4% do PIB, que da traballo a máis de medio millón de persoas e que sirve para estruturar a sociedade, e non soamente coma un entretemento. Non hai máis ca ver os datos. Por poñer un exemplo, dende o ano 2008 ao 2012, as artes escénicas viron diminuír as funcións nun 26.9%, a asistencia un 31.4% e a recadación un 20.2%. Podémonos permitir que un sector que aporta tanto ao conxunto da cidadanía, teña que sufrir uns ataques tan brutais?

      Queda moito por resolver no ámbito cultural. A lei Sinde-Wert, a esperada lei de mecenado, a presenza practicamente nula da cultura no sistema educativo (e menos aínda coa nova LOMCE), o IVE, as dificultades para poder levar a cabo proxectos innovadores e cunha gran potencialidade… En fin, unha gran lista que non fai máis que destruír a un sector que podería absorber unha cantidade importante de persoas, e sobre todo mozas e mozos, que actualmente están sen traballo.

      A sociedade debería reflexionar sobre a función da cultura no noso mundo. Imaxinemos un mundo sen música, sen arte, sen literatura, sen linguas, sen cine, sen teatro… Exercitemos a nosa creatividade ante os ataques dos que non teñen imaxinación.

Iago Hermo